این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تراکم ذخیره سازی بر فاکتورهای رشد در ماهی آزاد دریای خزر (Salmo trutta caspius) انجام شد. برای این منظور بچه ماهیان با میانگین وزنی اولیه 7.25±0.4 گرم در 3 تراکم 75، 50 و 100 عدد ماهی در هر متر مکعب ذخیره سازی شدند. طول دوره آزمایش به مدت 60 روز بود. فاکتورهای رشد شامل افزایش وزن، افزایش طول، ضریب چاقی، ضریب تبدیل غذایی و درصد تلفات مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش تراکم افزایش وزن، طول و ضریب رشد ویژه کاهش و ضریب چاقی و ضریب تبدیل غذایی افزایش یافته و اختلاف بین تیمارها معنی دار بود (P<0.05). اما بر روی بازماندگی تاثیر معنی داری نداشت. (P>0.05). بنابراین با توجه به روند تغییرات رشد و بازماندگی، بهترین شرایط پرورش از نظر خصوصیات یادشده را تیمار با تراکم ذخیره سازی 50 عدد ماهی در هر متر مکعب دارا بود.

متن کامل مقاله های این شماره به زبان انگلیسی می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقالات به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

ماهی آزاد دریای خزر یکی از گونه های تجاری، با ارزش، رود کوچ و بومی دریای خزر است که نظر بسیاری از دانش پژوهان را به خود معطوف نموده است. در حال حاضر فقط به بازسازی ذخایر این ماهی توجه می شود که هر ساله سازمان شیلات ایران چند صد هزار بچه ماهی آزاد دریای خزر را به رودخانه های منتهی به دریای خزر (محل اصلی مهاجرت ماهی) رهاسازی می نماید. این مطالعه هم به لحاظ معرفی یک گونه جدید به سیستم آبزی پروری کشور، و هم از نظر تامین مولدین لازم و تولید بچه ماهی به منظور پرورش در محیط های محصور با اهمیت است. برای انجام این تحقیق، از دو تیمار با تراکم های 10 و 20 کیلوگرم در متر مکعب و با 3 تکرار و در مجموع از 6 پلات آزمایشی استفاده گردیده است. پروژه از 20 مهر ماه 1388 شروع و تا 20 اردیبهشت ماه 1389 به طول انجامید. بر اساس نتایج به دست آمده، میزان افزایش وزن ماهیان پرورشی در تیمارهای 1 (تراکم 10 کیلوگرم در متر مکعب) و 2 (تراکم 20 کیلوگرم در متر مکعب) در مقایسه با وزن اولیه 10.1 گرم به ترتیب 1953.9 و 1734% بوده که این اختلاف معنی دار بوده است (p<0.05). نرخ رشد ویژه ماهیان در دو تیمار 1 و 2 به ترتیب 1.37 و 1.32 درصد در روز بوده که این تفاوت نیز معنی دار است (p<0.05). ضریب چاقی اولیه و نهایی ماهیان در مجموع 1.07 و 1.12 محاسبه گردید. در ضمن ضریب تبدیل معادل 0.82 تعیین شد. درصد بقاء و بازماندگی ماهیان در تیمار 1 حدود 92% و در تیمار 2 حدود 88% محاسبه شد که این اختلاف، معنی دار نیست. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که پرورش ماهی آزاد در حوضچه های بتنی با تراکم 10 کیلوگرم در متر مکعب مناسب تر از تراکم 20 کیلوگرم در متر مکعب بوده به طوری که میزان افزایش وزن، نرخ رشد ویژه و میانگین رشد روزانه آن بالاتر بود.

رشد روز افزون جمعیت و نیاز به تامین پروتئین مورد نیاز جوامع بشری زمینه توسعه سیستم های مختلف پرورش دام، طیور و آبزیان را فراهم نموده است. ماهی آزاد دریای خزر (Salmo trutta caspius) یک گونه بسیار مهم و همچنین بومی و مهاجر دریای خزر می-باشد و از ارزش غذایی و اقتصادی ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق هدف شناسایی و جداسازی قارچ های بیماری زا از پوست ماهیان آزاد دریای خزر در مزرعه پرورش ماهی بخش خصوصی استان مازندران (سواد کوه، لفور- مزرعه غزل) بوده است. بدین منظور از پوست چهار قطعه ماهی با میانگین وزنی 1300 گرم در فصل بهار 1390، نمونه برداری صورت گرفته و نمونه ها به همراه قارچ بر روی محیط سابرودکستروز آگار، گلوکز پیتون آگار و همچنین در محیط آب مقطر استریل به همراه دانه شاهدانه در دمای اتاق کشت داده شدند. در این مطالعه، پانزده کلنی ساپرولگنیا (20.83 درصد)، دوازده آسپرژیلوس (16.66 درصد)، نه پنی سیلیوم (12.5 درصد)، هفت آکرومونیوم (9.72 درصد)، شش فوزاریوم (8.33 درصد)، شش سپدونیوم (8.33 درصد)، چهار آلترناریا (5.55 درصد)، سه رایزوپوس (4.16 درصد)، یک کلادسپوریوم (1.38درصد)، سه هلمنتوسپوریوم (4.16 درصد) و یک کلونی درکسلرا (1.38 درصد) شناسایی شدند. اسپورهای قارچ های بیماری زا در همه جا پراکنده هستند و با توجه به محل های پرورش ماهی امکان ابتلا به انواع و اقسام بیماری ها وجود دارد. بنابراین با توجه به مشکلات موجود در جهت درمان ماهی، عدم دسترسی به پیشرفت های لازم خدمات درمانی ماهیان، کمیابی داروهای مورد نیاز و بالا بودن هزینه درمان، پرورش دهندگان می بایست نکات بهداشتی را در خصوص پرورش و رشد ماهی رعایت نمایند.

آزمایشی برای ارزیابی میزان مناسب ویتامین C در رشد، بقا و شاخص کبدی در بچه ماهیان آزاد دریای خزر (Salmo trutta caspius) طراحی شد. پنج جیره غذایی حاوی مقادیر مختلف اسید آسکوربیک شامل 0، 50، 100، 200 و 400 میلی گرم در کیلوگرم غذا برای تیمارهای مختلف آزمایشی تهیه شد. تعداد 600 بچه ماهی با وزن ابتدایی 9.6±0.6 گرم به 5 تیمار با 3 تکرار تقسیم شدند و 40 عدد بچه ماهی به صورت تصادفی در هر فضای آزمایشی قرار گرفتند. بچه ماهیان 9 هفته از طریق جیره های غذایی تغذیه شدند. شاخص های رشد شامل وزن نهایی، افزایش وزن، نرخ رشد ویژه، نرخ کارایی پروتئین، ضریب تبدیل غذایی، ضریب چاقی و شاخص کبدی با نمونه برداری از بچه ماهیان هر 3 هفته یک بار تعیین و بین تیمارهای آزمایشی مقایسه شدند. نتایج نشان داد که میزان بقای بچه ماهیان در همه تیمارهای آزمایشی برابر 100 درصد بوده است و هیچ اختلال ظاهری نظیر تغییر شکل سرپوش آبششی، شنای غیرعادی همراه انحنای افقی و عمودی ستون فقرات در بچه ماهیان آزاد دریای خزر طی 9 هفته دوره پرورش مشاهده نشد. همچنین، تفاوت معنی داری در میزان وزن نهایی، افزایش وزن، نرخ رشد ویژه، نرخ کارایی پروتئین، ضریب تبدیل غذایی، ضریب چاقی و شاخص کبدی بین تیمارهای آزمایشی مشاهده شد (P<0.05). طبق نتایج این تحقیق مقدار 200 میلی گرم اسید آسکوربیک در هر کیلوگرم جیره غذایی باعث افزایش معنی دار شاخص های رشد در مقایسه با سایر تیمارها می شود (P<0.05)؛ در حالی که، هیچ تفاوت معنی داری در میزان رشد بچه ماهیان بین تیمارهای 200 و 400 میلی گرم اسید آسکوربیک در کیلوگرم غذا دیده نشد. بنابراین، نتایج این پژوهش نشان داد که میزان بهینه اسید آسکوربیک برای رشد بچه ماهی آزاد دریای خزر برابر 200 میلی گرم اسید آسکوربیک به ازای هر کیلوگرم غذای مصرفی است. همچنین، مقدار بهینه ویتامین C برای افزایش وزن بچه ماهی آزاد دریای خزر بر اساس آزمون پاسخ به سطح برابر با 248.52 میلی گرم اسید آسکوربیک در کیلوگرم غذاست.

کیفیت مناسب اسپرم که مهمترین مشخصه آن تحرک می باشد، می تواند سبب افزایش لقاح گردد. از آنجایی که کیفیت اسپرم ها و تخمک ها در طول دوره تکثیر به مرور کاهش می یابند و این مساله سبب پایین آمدن کیفیت کار تکثیر خواهد شد، تحقیق حاضر به منظور افزایش کارایی تولید مثل با استفاده از فعال کننده ها در اواسط فصل تکثیر انجام گرفت. بدین منظور 14 محلول فعال کننده با ترکیبات مختلف مورد آزمایش قرار گرفته و از بین آنها 7 محلول بر اساس افزایش مدت زمان تحرک اسپرم برای انجام تحقیق حاضر انتخاب شدند. اثر 7 محلول فعال کننده و همچنین آب مقطر و آب کارگاه به عنوان شاهد، بر مدت زمان تحرک اسپرم، میزان لقاح، چشم زدگی و تخم گشایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در مورد فاکتور تحرک اسپرم، محلول های فعال کننده اسپرم اختلاف معنی داری در مقایسه با هم و با گروه شاهد داشتند. بدین صورت که فعال کننده 1 با ترکیبNaCl=6 gr/L ،CaCl2.2H2O=0.2 gr/L و CO(NH2)2=4.50 gr/L با pH=7.6 و فعال کننده 6 با ترکیب CaCl2.2H2O=0.735 gr/L، NaCl=7.305 gr/L با pH=7.7 بالاترین مدت زمان تحرک را سبب گردیدند. اما میزان لقاح، چشم زدگی و تخم گشایی در تیمارهای مورد بررسی اختلاف معنی داری را با گروه شاهد نشان ندادند. نتایج موید آن است که استفاده از محلول های فعال کننده اسپرم مورد تحقیق، تاثیرات معنی دار مثبتی در افزایش مدت زمان تحرک اسپرم ماهی آزاد دریای خزر داشتند و این امر می تواند بر کارایی تکثیر مصنوعی اثر مطلوبی داشته باشد.

برای مقایسه فاکتورهای خونی بین ماهیان نابالغ و مولد ماهی آزاد دریای خزر از 55 عدد ماهی نابالغ و 21 عدد ماهی مولد خونگیری بعمل آمد. متوسط میزان هموگلوبین در نابالغین 7.2 گرم در دسی لیتر و در مولدین 9.78 گرم در دسی لیتر و متوسط میزان هماتوکریت در نابالغین 34.1 درصد و در مولدین 39.2 درصد محاسبه شد. تعداد متوسط گلبولهای قرمز در ماهیان نابالغ 934300 عدد در میلیمتر مکعب خون و در مولدین 1306200 عدد در میلیمتر مکعب خون شمارش شد. متوسط گلبولهای سفید در ماهیان نابالغ 8380 عدد در میلیمتر مکعب و در ماهیان مولد 6219 عدد در میلیمتر مکعب خون و متوسط پلاکتها نیز در ماهیان نابالغ 21280 عدد در میلیمتر مکعب خون و در مولدین 13159 عدد در میلیمتر مکعب خون تعیین شد. تعداد گلبولهای سفید و پلاکتها در ماهیان نابالغ بیشتر از ماهیان مولد بوده است. نتایج محاسبه اندیسهای خونی نیز به این ترتیب بود که مقدار میانگین MCV  در ماهیان نابالغ 385.4 فمتولیتر و در ماهیان مولد 302.9 فمتولیتر، میانگین MCH در ماهیان نابالغ 82.0 و در ماهیان مولد 75.5 پیکوگرم و متوسط MCHC در نابالغین 21.6 درصد و در مولدین 25.6 درصد بوده است. در شمارش افتراقی گلبولهای سفید، لنفوسیتها بترتیب در نابالغین 96.1 درصد و در مولدین با 69.9 درصد اولین گروه و نوتروفیل ها در نابالغین با 3.4 درصد و در مولدین با 29.4 درصد دومین گروه را تشکیل می دادند. متوسط مونوسیت در نابالغین کم و حدود 0.52 و در مولدین 1.14 درصد بوده است. ائوزینوفیل و بازوفیل دیده نشد. متوسط زمان انعقاد در ماهیان مولد 191.4 ثانیه بوده است. در ماهیان نابالغ از 21 عدد و در ماهیان مولد از 9 عدد برای تعیین ESR خونگیری بعمل آمد، که مقدار آن بین 1 و 2 میلیمتر در ساعت متغیر بوده است.

تاثیرات رژیم های غذایی گرسنگی و تغذیه مجدد، در تغییرات بافت کبد بچه ماهی آزاد دریای خزر(Salmo trutta caspius) ، بررسی شد که در مرحله پار (وزن متوسط (12±1g بودند و در 12 تانک بتنی (40 ماهی در هر تانک) در یک سیستم باز نگهداری می شدند. دوره های غذادهی شامل 6 هفته غذادهی کامل (شاهد)، 3 هفته گرسنگی، 6 هفته گرسنگی کامل و 3 هفته گرسنگی - 3 هفته غذادهی بود. در این آزمایش از 5 ماهی در هر تکرار (3 تکرار از هر تیمار) اندام کبد جدا و در محلول بوئن تثبیت شد. بافت های تثبیت شده آبگیری، شفاف سازی و پارافینه شدند و از آنها مقاطع میکروسکوپی 4 میکرونی تهیه شد و به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی سپس، به وسیله میکروسکوپ نوری، عکس برداری و تفسیر شدند. دوره های گرسنگی باعث آتروفی هپاتوسیت ها و کاهش اندازه آنها (P<0.05)، افزایش فضاهای بین سلولی و فروریختن سیتوپلاسم در کبد شد. با تغذیه مجدد به مدت 3 هفته در بچه ماهیان، افزایش اندازه هپاتوسیت ها و ترمیم و بازسازی بافت کبد مشاهده شد. این پژوهش نشان داد که بچه ماهی آزاد دریای خزر در اثر محدودیت غذایی و مصرف ذخائر موجود در بافت کبد دچار آسیب های بافتی در این اندام می شود، اما در صورت تغذیه مجدد و بازسازی سطح ذخائر انرژی کبد قادر به جبران و ترمیم خسارات ناشی از گرسنگی است.

تاثیر نوکلئوتید جیره در سطوح مختلف (صفر، 0.25 و 0.5 درصد در جیره کنترل) بر ساختار قسمت های مختلف روده در بچه آزاد ماهی دریایی خزر، Salmo trutta caspius با میانگین وزن 0.001±12.26 گرم بعد از 8 هفته بررسی گردید. آزمایش درون مخازن 300 لیتری آب شیرین با تراکم ذخیره سازی 35 قطعه بچه ماهی انجام شد. در پایان دوره پرورش جهت بررسی تاثیر نوکلئوتید بر ساختار بخشهای مختلف روده از هر تیمار 6 قطعه بچه ماهی صید و بلافاصله جهت انجام اعمال بافت شناسی در بوئن فیکس و پس از طی مراحل قالب گیری، برشهای 4 میکرومتری از آنها تهیه و سپس با هماتوکسیلین-ائوزین رنگ آمیزی و بررسی گردیدند. نتایج بررسیهای بافت شناسی بعمل آمده در قسمت دوازدهه نشان داد که تیمارهای حاوی نوکلئوتید در مقایسه با تیمار شاهد، تاثیر معنی داری (0.05>P) بر طول پرز، ضخامت عضله و زیر مخاط دارد و حداکثر طول پرز و میزان بافت عضله در تیمار 0.25 درصد به دست آمد. مشابه همین نتایج در روده میانی و انتهایی نیز مشاهده گردید، و در بین تیمارهای حاوی نوکلئوتید بیشترین تاثیرات معنی دار (0.05>P) در افزایش طول پرز، میزان بافت عضله و زیر مخاط مربوط به 0.25 درصد بود. لذا به نظر می رسد افزودن مقدار 0.25 درصد نوکلئوتید می تواند تاثیرات مثبت قابل توجهی روی رشد و بازسازی بافت روده داشته و شاید با افزودن به سطوح جذبی روده، بتواند نقش مهمی در رشد بچه ماهیان داشته باشد.